Liturgiczna służba ołtarza - ministranci i lektorzy
Ministranci, lektorzy i komentatorzy również spełniają funkcję liturgiczną. Niech więc wykonują swój urząd z taką szczerą pobożnością i dokładnością, jak to przystoi wzniosłej posłudze i odpowiada słusznym wymaganiom. (Konstytucja Dogmatyczna o Liturgii, nr 29)
Lektorzy
W kościele obok kapłanów często słowo Boże czytają lektorzy, którzy również śpiewają psalm między czytaniami. Zewnętrznym znakiem lektora jest strój - alba lub komża, w jakim uczestniczą w czasie sprawowania Eucharystii.
Początki liturgii słowa i związanej z nią posługi odczytywania Pisma św. wiernym znajdujemy na kartach Starego Testamentu. W pierwszych wiekach rolę lektorów spełniali mężczyźni lub młodzieńcy. Wymagano od nich przykładnego życia, a zwłaszcza bohaterskiej postawy i wytrwania w wierności podczas prześladowań. Od IV stulecia funkcję lektorów pełnią chłopcy w wieku 14-18 lat. W czasach późniejszych zakładano przy katedrach i parafiach specjalne szkoły lektorów. Od początku średniowiecza funkcję lektorów przejęli kapłani. Dopiero Sobór Watykański II przywrócił do liturgii funkcję lektora.
Lektor w sprawowaniu Eucharystii posiada właściwą sobie funkcję, wykonując czytania z Pisma Świętego z wyjątkiem Ewangelii. W niedzielę i święta są to dwa pierwsze czytania, w dni powszednie jedno czytanie. Lektor, stojąc w szeregu ludzi, którymi Bóg posługuje się w przekazywaniu swojego słowa, jest specjalnym narzędziem Boga przemawiającego dzisiaj do człowieka. Dlatego ważnym wymaganiem wobec lektora, jest jego właściwy stosunek do Pisma św. i troska o głębszą jego znajomość. Lektor powinien być tym, który żyje słowem Bożym, czyta je i nad nim rozmyśla, z niego czerpie tematy do refleksji i modlitwy. Jako sługa słowa Bożego w liturgii powinien być odpowiedzialny również za sposób jego przekazywania. Wykonując swoją posługę, powinien w tej czynności wyrazić "taką umiejętność, taką prostotę i zarazem dostojeństwo, ażeby w samym już sposobie czytania czy śpiewania liturgicznego odzwierciedlił się charakter świętego tekstu". Pomaga w tym również modlitwa lektora:
"Panie oto stoję wobec wielkiej tajemnicy Twego Słowa,
które mam przekazywać innym.
Pomóż mi być najpierw dobrym słuchaczem
i świadkiem Twego Słowa.
Oczyść moje wargi od wszelkiej nieczystości,
uczyń mnie swoim narzędziem,
bym mógł nieść Cię ludziom
w sercu, w dłoniach, na wargach. Amen."
Swoją zaszczytną i odpowiedzialną posługę lektor powinien spełniać z należytą czcią. Godne i wzorowe wypełnianie posługi lektorskiej wymaga więc solidnego i rzetelnego przygotowania. Dopiero ono uprawnia lektora do wystąpienia przed zgromadzeniem wiernych.
Ministranci
Służba przy ołtarzu Chrystusa jest wielkim zaszczytem. Ma w sobie znamię wybrania. Stoją tam ludzie, na których w jakiś szczególny sposób wejrzał Bóg. Jak kiedyś do służby Bożej zostali powołani: Abraham, Samuel, Dawid, Apostołowie, tak i dzisiaj Boży głos słyszą ci, którzy służą Chrystusowi w Jego Kościele.
W ramach liturgii spełniane są różne funkcje. Jak w bogactwie instrumentów widać piękno orkiestry, tak w różnorodności funkcji liturgicznych objawia się bogactwo zgromadzenia liturgicznego, bogactwo Kościoła. Funkcji liturgicznych jest wiele. Wśród nich są "ministranci", którzy w czasie sprawowania liturgicznych obrzędów spełniają "posługę pomocniczą" w sposób określony przepisami Kościoła. Widzimy ich często stojących tak blisko ołtarza.
Kiedy pytamy o "rodowód ministranta", to musimy sięgnąć aż do czasów Chrystusa. Wśród wielu wydarzeń z życia Jezusa jest kilka, które mogą nam coś powiedzieć o tego rodzaju służbie. Popatrzmy na dwa. Gdy Jezus był w okolicach jeziora Galilejskiego, wielki tłum się zebrał i nie było co jeść. Wtedy Andrzej, brat Szymona Piotra, rzekł do Jezusa: Jest tu jeden chłopiec, który ma pięć chlebów jęczmiennych i dwie ryby….Jezus wziął chleby i odmówiwszy dziękczynienie, rozdał siedzącym (J 6,8 -9.11)
Drugie wydarzenie związane jest z poleceniem, które Jezus przekazał Apostołom, gdy chciał spożyć Paschę. Powiedział do nich: Idźcie i przygotujcie nam Paschę, byśmy mogli ją spożyć (Łk 22,8).
W tekstach tych spotykamy to, co najbardziej jest istotne we wszelkiej posłudze ministranckiej. Chodzi w niej o posługę podczas sprawowania liturgicznych obrzędów. Ostatnia Wieczerza była sprawowaniem liturgii. Apostołowie otrzymali zadanie przygotowania wszystkiego, czego potrzeba do przeżycia tej uroczystości. Samej uroczystości przewodniczył sam Pan Jezus. Oni wtedy pełnili jakby rolę sług.
Podobnie służył chłopiec, który podał Panu Jezusowi chleb. Może nie rozumiał do końca tego, co się wtedy działo. Cud rozmnożenia chleba był także zapowiedzią Eucharystii. Pan Jezus do tych tajemnic dopuścił chłopca, który zazwyczaj jest ukazywany jako poprzednik ministrantów. Ów chłopiec podał chleb samemu Jezusowi, dziś ministrant przynosi chleb na ołtarz.
Od początku więc, czyli odkąd jest odprawiana Msza św., obok biskupa lub kapłana są inne osoby, które wykonują pewne liturgiczne służby pomocnicze. Najpierw byli to diakoni. Kiedy jednak Kościół się rozrastał i nie było tylu diakonów, czynności te spełniali klerycy niższych święceń. Od IV/V wieku spotykamy już także chłopców ministrantów, ale ich pozycja w ciągu wieków zmienia się stale. Obok lektorów pojawiają się chłopcy-śpiewacy, czyli kantorzy.
W średniowieczu obowiązywała zasada, że ministrantami mogą być tylko klerycy, ale już po Soborze Trydenckim ta reguła miała coraz więcej wyjątków i w ciągu ostatnich wieków staje się powszechną praktyką spełnianie służby ministranckiej przez chłopców niekleryków.
W dokumentach oficjalnych Kościoła wzmianka o ministrantach pojawia się chyba dopiero w encyklice Mediator Dei papieża Piusa XII, wydanej 20 XI 1947 r. Mówiąc o czynnym udziale w liturgii papież dodaje następujące słowa: Zapewne niemało się przyczyni do osiągnięcia tego celu, jeśli wybierze się porządnych i dobrze wychowanych chłopców z wszelkich warstw społecznych, którzy z własnej woli będą służyć do Mszy św. prawidłowo, pięknie i gorliwie.
W następnych dokumentach Kościoła ministranci wymieniani są często, a Konstytucja o Liturgii Soboru Watykańskiego II mówi: Ministranci, lektorzy, komentatorzy i członkowie chóru również spełniają funkcję liturgiczną. Niech więc wykonują swój urząd z taką szczerą pobożnością i dokładnością, jak to przystoi wzniosłej posłudze i odpowiada słusznym wymaganiom. Należy więc starannie wychowywać te osoby w duchu liturgii oraz przygotowywać do odpowiedniego wykonywania przypadających każdemu czynności (KL 29).
W duchu tych przepisów liturgicznych w każdym kościele parafialnym chłopcy pełnią służbę jako ministranci. Służą oni Chrystusowi. Bo ministrant to ten, który służy. Każdy ministrant zdaje sobie sprawę z zaszczytu, jaki jest jego udziałem. Pełni on funkcję przy wielkich tajemnicach naszej wiary. Jest tak bardzo blisko Ofiary Chrystusa, gdzie On sam przychodzi na Ołtarz pod postacią chleba i wina!
Patronami ministrantów są: św. Stanisław Kostka, św. Alojzy Gonzaga, św. Jan Berchmans oraz św. Dominik Savio.
MODLITWY MINISTRANTA:
Przed Mszą Świętą
Oto za chwilę przystąpię do ołtarza Bożego,
do Boga, który rozwesela młodość moją.
Proszę Cię Panie o łaskę skupienia,
by myśli moje były przy Tobie,
oczy moje zwrócone na ołtarz,
a serce moje oddane tylko Tobie. Amen.
Po Mszy Świętej
Boże, którego dobroć powołała mnie do Twojej służby.
Spraw, abym uświęcony w Twych tajemnicach,
przez dzień dzisiejszy i całe moje życie,
szedł tylko drogą zbawienia,
przez Chrystusa Pana naszego.
(informacje o służbie liturgicznej na podstawie parafiapiaskowagora.walbrzych.pl)
Zbiórki ministrantów odbywają się w soboty o godz. 9:00. Opiekunem Służby Liturgicznej w naszej parafii jest ks. Wojciech. Jeżeli chcesz do nas dołączyć, zapraszamy. Zapraszamy także osoby dorosłe - mamy w parafii grupę dorosłych służących przy ołtarzu.